Autorë: Fioralba Lamaj, Elma Isufi, Lili Doda, Erina Cani
Në këtë artikull, do shqyrtohet transformimi digjital në Shqipëri krahasuar me vendet e rajonit. Do paraqiten pabarazitë e krijuar ndërmjet nën-grupeve të popullsisë sipas nivelit të tyrë të ardhurave, moshës, edukimit dhe zonës ku jetojnë. Fokusi do të jetë te kohorenca e lançimit të shërbimeve online dhe mundësimin e infrastrukturës së duhur. Duke përfunduar, me studimin e realizuar në nivel kombëtar mbi aftësimin e popullatës në përdorimin e e-albania. Ku, në vijim të kësaj analize, është hartuar një pyetësor online, ku morën pjesë 219 anketues nga 15 qyetet të ndryshme të Shqipërisë.
Që prej datës 1 maj në Shqipëri 1225 shërbime ofrohen online nëpërmjet plaftormës e-albania. Ky ndryshim është domethënës për digjitalizimin e sektorit shtetëror duke shmangur burokracitë, por sigurisht duhen përmendur edhe problemet që mund të sjell te qytetarët sic janë vështirësia në përdorimin e paisjeve digjitale, moszotërimi i një të tille, mos pasja akses për të lundruar në internet etj. Një pikë tjetër ku duhet ndalur ështët pabarazia që krijohet ndërmjet nën-grupeve të popullsisë. Faktor është mungesa e infrastrukturës së rrjetit fiks në të gjithë rajonin e Ballkanit Perëndimor.
Nga punimi i këtij artikulli është evidentuar fakti që qytetarët shqiptarë po ndeshen me vështirësi në marrjen e shërbimeve online dhe përshtathjen me procesin e digjitalizimit. Kjo konstatohet dhe në faktin që Shqipëria ka një numër të konsiderueshëm individësh që janë analfabet si dhe vendi ka shtrirje gjeo-sociale të ndryshme, duke sjellë krijimin e nje hendeku në lidhje me aksesin e shërbimeve online ku disa shtresa do ta kenë më të pamundur të marrin atë. Gjithashtu grupet e marxhinalizuara janë dhe ato që hasin më shumë probleme, ku komuniteti Rom ose moshat e treta kanë shumë pak njohuri në përdorimin e aplikacioneve me anë të cilave duan të marrin shërbimin e kërkuar dhe në këtë mënyrë gjejnë alternativa të tjera aksesi duke rrezikuar të dhënat e tyre personale apo dhe përkundjet një kostoje financiare. Vështirësi në përdorim hasin dhe moshat e reja ndikuar nga proceduarat e ndërlikuara për marrjen e shërbimit, apo dhe mosnjohja e aplikacioneve të caktuara.
Një rol kryesor në plotësimin e kësaj metamorfoze, në dukje të nxituar, ka luajtur dhe qeveria e cila nga ana e saj nuk ka propozuar asnjë alternativë zgjidhjeje për grupet e sipërpërmenduara apo ndërmarrë nismat e dhura për realizimin e plotë të projektit në aspektin infrastrukturial. Materialet infromuese për popullsinë mungojnë dhe qytetarët ndihen të braktisur në gjetjen e një zgjidhje së paku afatashkurtër.
Pavarësisht anëve negative që ky ndryshim, në ofrimin e shërbimit sjellë, nuk mund të rrinë pa u përmendur ato pozitivet si : pakësimi i proceseve burokratike, përhapja e korrupsionit, shmangia e pritjeve më orë të gjata në rrallë etj. Rezultate këto që mund të ishin dhe më të suksesshme nëse implementimi do të realizohej bazuar në një qasje më të mirëstudiuar për të ndërtuar strukturën e duhur e cila do e thjeshtëzonte sistemin dhe nuk do sillte kolaps në disa hallka të tij.
Kërkohet koordinim midis hartimit të stratëgjisë dhe mundësimit të infrastrukturës së rrjetit fiks dhe të pajisjeve teknologogjike që nuk forcojnë digjitalizimin në kushte të papërshtatshme. Ngritja e kapaciteve administrative të trajnuara dhe aftësuar, të cilët t’ju njihet kontributi i hedhjes së të dhënave dhe/ose përditësimi i vazhdueshëm i tyre, duhet të pushojë së konsideruari si punë vullnetar. Së fundimi, sensibilizimi dhe trajnimi i popullatës për të shmangur diskriminimi në fushën e të mirave dhe shërbimeve duhet parë me prioritet të lartë nga të gjitha instancat qeveritare.
Raporti i shkurtër mund të lexohet këtu.
Pikëpamjet në këtë raport janë të autorëve dhe jo domosdoshmërisht të SCiDEV apo OSFA