Punoi: Marinel Prenga
Teknologjia është një koncept gjithëpërfshirës që merret me aplikimin e njohurive për mjetet dhe profesionet për të menaxhuar dhe modifikuar kushtet në mjedisin jetësor në përputhje me kërkesat e saj. Fjalët e saj rrënjësore rrjedhin nga greqishtja: “TECNE- zanat, përvojë, dhe LOGOS- shkencë”.
Përdorimi i teknologjisë nga njerëzimi filloi me shndërrimin e lëndëve të para në mjete të thjeshta. Përparimet e fundit teknike kanë ulur kufijtë e komunikimit fizik dhe u kanë mundësuar individëve të komunikojnë në një shkallë botërore, duke përfshirë mediat audiovizive dhe të shkruara, telefonin dhe internetin.
Teknologjia ka pasur një gamë të gjerë efektesh sociale. Në shumë vende, ajo ka kontribuar në rritjen e ekonomisë (përfshirë ekonominë moderne globale) dhe ka lejuar shfaqjen e një klase të lirë shoqërore (përsa i përket punës dhe kohës).
Proceset e shumta teknologjike shterojnë burimet natyrore dhe kanë efekte anësore të pafavorshme, të njohura si ndotje, të cilat dëmtojnë planetin dhe natyrën. Aplikacione të ndryshme teknologjike kanë një ndikim në vlerat e shoqërisë dhe një teknologji e re shpesh gjeneron dilema të reja morali duke ngritur dyshimin për atë që përbën “efikasitet” në termat e prodhimit njerëzor dhe ndryshimin e standardeve të pranuara.
Mosmarrëveshjet mbi pyetjen “A e ndihmon teknologjia gjendjen njerëzore apo e përkeqëson atë?” kanë rezultuar nga diskutimet filozofike rreth përdorimit të teknologjisë në shoqëri. Ndërsa përkrahësit e ideologjive si trans-humanizmi dhe tekno-progresivizmi e shohin përparimin teknologjik si të dobishëm për njerëzimin dhe gjendjen njerëzore, neo-ludizmi, anarko-primitivizmi dhe lëvizje të ngjashme kritikojnë përhapjen e teknologjisë në botën moderne, duke pohuar se ajo dëmton mjedisin si dhe njerëzimin.
A po “sëmuret” bota për shkak të teknologjisë?
Bota e sotme ecën me një shpejtësi marramendëse, por së bashku me avancimin e teknologjisë njerëzit po përballen me më shumë probleme si rezultat i përdorimit të tepërt të pajisjeve celulare dhe internetit. Disa nga efektet më të hershme të pafavorshme të teknologjisë përfshijnë çështjet shëndetësore, por edhe sjelljen antisociale.
Studimet e fundit kanë lidhur telefonat celularë me probleme me jetën e përditshme si shpërqendrimi, rreziku shëndetësor dhe problemet e gjumit.
Jemi të rrethuar nga teknologjia, për mirë apo për keq, sociokultura globale është ndikuar ndjeshëm nga interneti dhe përhapja e shpejtë e teknologjisë së re të komunikimit. Meqenëse interneti u bë i njohur për herë të parë në vitet 1980 dhe 1990, ai gradualisht u bë i përballueshëm për një familje mesatare në fillim të viteve 2000 dhe me ardhjen e telefonave inteligjentë më në fund filloi të hynte në “xhepin” tonë.
Kompjuterët dhe telefonat celularë, si dhe pajisjet e tjera të komunikimit me internet janë përhapur në shoqëritë në mbarë botën. Shumica e kulturave po marrin pjesë në këtë përvojë teknologjike dhe janë shumë entuziaste për përfitimet e saj.
Efektet e dobishme të teknologjisë në rrafshet social-kulturore;
Natyra e plotë e të gjitha sistemeve teknologjike ka ndikuar negativisht në ndërveprimet dhe sjelljen njerëzore, por gjithashtu ka hapur mundësi të paimagjinueshme më parë për ndryshimin e sjelljes në mënyra konstruktive. Në fillim, teknologjia moderne u zhvillua me synimin për të përmirësuar jetën tonë sepse ajo është një reflektim i nevojave shoqërore dhe një mjet komforti. Në mënyrë efektive përmirësimet teknologjike kanë përmirësuar cilësinë e jetës për shumicën e njerëzve duke u ofruar atyre burimet, informacionin dhe mjetet që u nevojiten për të bërë një jetë më të thjeshtë.
Faktorët e ndikimit pozitiv përfshijnë:
Të mësuarit është një fushë ku teknologjia ka pasur një ndikim të rëndësishëm në shoqëri dhe kjo veçori e fundit e ka bërë mësimin më ndërveprues dhe më bashkëpunues. Krijimi i internetit ka bërë të mundur që individët të ndërveprojnë me teknologjinë në mënyrë më efektive dhe të kenë akses të shpejtë dhe të vazhdueshëm në informacion.
Për më tepër, ai inkurajon të mësuarit me ritëm të pavarur duke zgjeruar kufijtë e auditorëve, sallave dhe klasave. Dhe ndër të tjera teknologjia përmirëson ndjeshëm sektorët e tjerë të ekonomisë që prekin drejtpërdrejt shoqërinë (si bujqësia, industria e rëndë apo e lehtë etj.).
Çdo ditë teknologjia bën përparime domethënëse, lista e avantazheve dhe efekteve të dobishme është e pafundme; ndërsa teknologjia zhvillohet me kalimin e kohës, ajo vazhdon të shpëtojë jetë dhe të përmirësojë cilësinë e jetës.
Në përgjithësi teknologjia thjesht përmirëson jetën e përditshme, por se si e përdorim atë varet tërësisht nga ne.
Efektet negative të teknologjisë në rrafshet socio-kulturore;
Sot, duam apo nuk duam teknologjia kontrollon shumë aspekte të jetës sonë, dhe tashmë as anët negative të saj nuk i marrim më parasysh pasi jemi mësuar shumë me të. Në fakt, teknologjia e ka bërë jetën e shumë njerëzve më të thjeshtë dhe më të mirë, por në mënyrë të pashmangshme ajo ka pasur gjithashtu një ndikim të keq në shoqëri. Teknologjia moderne ndikon në mënyrën se si shoqëritë dhe individët veprojnë, zhvillohen dhe ndryshojnë si në jetën e tyre personale ashtu edhe në lidhjet e tyre ndërpersonale, por fatkeqësisht jo gjithmonë është për mire.
Teknologjia e informacionit bashkon individë nga e gjithë bota, por ka krijuar gjithashtu një qytetërim të vetmuar dhe të rezervuar, sepse na jep një ndjenjë sigurie, pamjen e rehatisë dhe një ndjenjë kontrolli kur ndihemi të dobët. Megjithatë këto mund të jenë shprehitë e para të varësisë dhe të ketë efekte negative në shëndetin mendor, duke përfshirë rritjen e ankthit dhe depresionit, problemet e syve dhe pagjumësinë.
Përdorimi i teknologjisë varet plotësisht nga ne, megjithatë ajo ka efekte të dobishme dhe të dëmshme në jetën tonë. Meqenëse është pothuajse e pamundur të imagjinohet jeta jonë pa teknologji, tashmë është e pamundur të imagjinohet se si teknologjia mund të ndahet nga jeta e njeriut. Në fakt, teknologjia ka përmirësuar ndjeshëm shoqërinë tonë, por duhet të kemi kujdes edhe ndaj përdorimit të tepërt dhe mbështetjes së saj.